Karmienie piersią a praca: Prawa Mamy Karmiącej (WBW2023)
Hasło tegorocznego Światowego Tygodnia Karmienia Piersią (WBW 2023, 1-7.08) brzmi "Stwórzmy warunki do karmienia piersią. Poprawmy sytuację pracujących rodziców."
Według WABA wyzwania w miejscu pracy są jednym z najczęstszych powodów, dla którego kobiety nie karmią piersią lub przerywają karmienie piersią wcześniej niż jest to zalecane. Tymczasem, jak zaznacza Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), kobiety nie powinny musieć wybierać między karmieniem piersią a pracą. Wsparcie karmienia piersią jest możliwe niezależnie od miejsca pracy, branży czy rodzaju umowy.
Skuteczna ochrona macierzyństwa poprawia zdrowie dzieci i kobiet oraz zwiększa wskaźniki karmienia piersią, a jednak obecnie ponad pół miliarda pracujących kobiet nie ma dostępu do podstawowych świadczeń macierzyńskich, a o wiele więcej nie otrzymuje wsparcia po powrocie do pracy (WHO).
JAK TO ZMIENIĆ?
Czyli zadania dla prawodawców, pracodawców i managerów.
Zdaniem WHO wszystkie pracujące kobiety powinny mieć:
- co najmniej 18 tygodni (najlepiej ponad 6 miesięcy) płatnego urlopu macierzyńskiego;
- płatny czas wolny na karmienie piersią lub odciąganie pokarmu po powrocie do pracy oraz zapewnioną wydzieloną przestrzeń do karmienia lub odciągania pokarmu i przechowywania odciągniętego pokarmu;
- elastyczne opcje powrotu do pracy, redukujące rozłąkę kobiet od dzieci po urlopie macierzyńskim, takie jak: elastyczny grafik pracy, opieka nad dziećmi na miejscu, telepraca, praca w niepełnym wymiarze godzin, możliwość przyprowadzania dzieci do pracy;
- a także zapewnioną ochronę przed dyskryminacją związaną z zatrudnieniem, w tym w trakcie i po ciąży oraz po porodzie.
Akty prawne:
- ustawa z 26.06.1974r. Kodeks pracy, t.j. Dz. U.2022.1510 ze zm.
- ustawa z 25.06.1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, t.j. Dz.U.2022.1732 ze zm.
- ustawa z 28.11.2003r. o świadczeniach rodzinnych, t.j. Dz.U.2023.390 ze zm.
- rozporządzenie RM z 03.04.2017r. w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią, Dz.U.2017.796
- rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26.09.1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, t.j. Dz.U.2003.169.1650 ze zm.
PRAWA MAMY KARMIĄCEJ
- Jeżeli Twój czas pracy wynosi powyżej 6 godzin dziennie, przysługują Ci dwie przerwy na karmienie.
- Długość przerw zależy od liczby karmionych dzieci - przy jednym dziecku jest to po 30 minut, a przy więcej niż jednym po 45 minut.
- Przerwy na karmienie mogą być na Twój wniosek udzielane łącznie.
- W praktyce dopuszczalne jest wykorzystywanie przerw(y) na końcu lub na początku dnia pracy.
- Przerwy są wliczane do czasu pracy.
- W celu skorzystania z przerw na karmienie, powinnaś złożyć pracodawcy wniosek wraz z oświadczeniem o karmieniu dziecka piersią. Wg PiP pracodawca nie ma prawa żądać od Ciebie zaświadczenia lekarskiego potwierdzającego fakt karmienia piersią.
- Prawo do przerwy na karmienie piersią przysługuje przez cały okres karmienia dziecka piersią, niezależnie od wieku dziecka.
- Odmowa udzielania przerw na karmienie stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika (możesz złożyć skargę do właściwego okręgowego inspektoratu pracy; adresy OIP i ich oddziałów na www.pip.gov.pl)
karmiącym piersią
- W przypadku pracy wzbronionej bez względu na stopień narażenia na czynniki szkodliwe dla zdrowia lub niebezpieczne (np. praca nurków, prace w wykopach) - przeniesienie pracownicy do innej pracy, a jeżeli jest to niemożliwe, zwolnienie jej na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy.
- W przypadku pozostałych prac wzbronionych - dostosowanie warunków pracy do wymagań określonych w przepisach rozporządzenia lub stosowne ograniczenie czasu pracy w celu wyeliminowania zagrożenia dla zdrowia lub bezpieczeństwa pracownicy; a jeżeli jest to niemożliwe lub niecelowe - przeniesienie pracownicy do innej pracy, a w razie braku takiej możliwości - zwolnienie jej na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy.
- Jeżeli zmiana warunków pracy na dotychczas zajmowanym stanowisku pracy, skrócenie czasu pracy lub przeniesienie pracownicy do innej pracy powoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownicy przysługuje dodatek wyrównawczy.
- Pracownica w okresie zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy zachowuje prawo do dotychczasowego wynagrodzenia.
- Po ustaniu przyczyn uzasadniających przeniesienie pracownicy do innej pracy, skrócenie jej czasu pracy lub zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy, pracodawca jest zobowiązany zatrudnić pracownicę przy pracy i w wymiarze czasu pracy określonych w umowie o pracę.
dotychczasowej pracy
- Urlop macierzyński w przypadku urodzenia 1 dziecka trwa 20 tygodni, a urlop rodzicielski 41 tygodni (przy czym każdemu z rodziców przysługuje wyłączne prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego). Urlopy te są płatne - w ich okresie przysługuje zasiłek macierzyński na zasadach określonych w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
- Urlop wychowawczy trwa max. 36 miesięcy (przy czym każdemu z rodziców przysługuje wyłączne prawo do 1 miesiąca urlopu) i nie jest płatny, ale osoby spełniające warunki z ustawy o świadczeniach rodzinnych (zwł. kryterium dochodowe) mogą starać się o przyznanie im tzw. zasiłku wychowawczego.
- elastycznej organizacji pracy (art. 188(1) KP);
- zakazu zatrudniania w godzinach nadliczbowych, porze nocnej, systemie przerywanego czasu pracy oraz delegowania poza stałe miejsce pracy (art. 178 KP);
- dni wolnych na opiekę nad dzieckiem (art. 188 KP).
- praca zdalna;
- system przerywanego czasu pracy (art. 139 KP);
- system skróconego tygodnia pracy (art. 143 KP);
- system pracy weekendowej (art. 144 LP);
- ruchomy czas pracy (art. 140(1) KP);
- indywidualny rozkład czasu pracy (art. 142 KP);
- obniżenie wymiaru czasu pracy do wymiaru wskazanego przez pracownika.
przerywanego czasu pracy
Zajrzyj koniecznie do art. 188 KP.
- otrzymać przerwę w pracy w zw. z urodzeniem dziecka - jeżeli umowa cywilnoprawna tak przewiduje;
- otrzymywać zasiłek macierzyński - jeżeli opłacają składki na ubezpieczenie chorobowe;
- otrzymywać tzw. kosiniakowe, czyli świadczenia rodzicielskie w wys. 1000zł miesięcznie przez rok od urodzenia dziecka (w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie), jeżeli nie odprowadzają składek na ubezpieczenie chorobowe (zob. ustawa o świadczeniach rodzinnych).
- świadczenie wychowawcze tzw. 500;
- rodzinny kapitał opiekuńczy;
- tzw. becikowe (jednorazowe wsparcie od państwa w wys. 1000zł, po spełnieniu warunków z ustawy o świadczeniach rodzinnych, w tym kryterium dochodowego).
- urlop rodzicielski przysługuje obojgu rodzicom-pracownikom, przy czym każdemu z rodziców przysługuje wyłączne prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego? A więc nawet jeżeli to mama zamierza korzystać z urlopu rodzicielskiego, tacie przysługuje 9 tygodni tego urlopu i jeśli z niego nie skorzysta, to czas ten przepadnie...
- z urlopu rodzicielskiego mogą jednocześnie korzystać oboje pracownicy - rodzice dziecka? Może być to przydatne rozwiązanie np. jeśli mama potrzebuje fizycznej obecności, wsparcia lub pomocy taty.
- pracownik-ojciec dziecka może skorzystać z urlopu rodzicielskiego nawet jeżeli mama dziecka nie jest zatrudniona, ani ubezpieczona chorobowo?
- rodzice mogą łączyć urlop rodzicielski z pracą? (zob. art. 182(le-lf) KP)
- urlop ojcowski (nie mylić z tzw. tacierzyńskim) to wyłączne prawo pracownika-ojca dziecka, w wymiarze do 2 tygodni, co do zasady do wykorzystania zanim dziecko ukończy 12 m.ż. (zob. art. 182(3) KP)
- tata może przebywać na urlopie ojcowskim niezależnie od tego, czy mama dziecka przebywa na urlopie macierzyńskim lub rodzicielskim, ani czy jest zatrudniona. Urlop ojcowski jest płatny, a stosunek pracy w tym okresie chroniony.
BARDZO cieszymy się, że możemy kolejny rok z rzędu świętować razem Światowy Tydzień Karmienia Piersią!
Pozdrawiamy,
ekipa SOPWKP
Komentarze
Prześlij komentarz